Làm sao để biết tinh trùng có chất lượng không?

Phương pháp đáng tin cậy nhất để đánh giá chất lượng tinh trùng là thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tự quan sát một số dấu hiệu ban đầu ngay tại nhà để có những phán đoán sơ bộ.

1. Quan sát bằng mắt thường tại nhà

Việc quan sát tinh dịch sau khi xuất tinh có thể cho bạn một số gợi ý về chất lượng tinh trùng, mặc dù không thể chính xác bằng xét nghiệm y tế:

Màu sắc tinh dịch:

- Bình thường: Tinh dịch khỏe mạnh thường có màu trắng đục hoặc trắng sữa, đôi khi hơi ngả xám nhẹ.

- Bất thường: Nếu tinh dịch có màu vàng đậm, xanh, hồng, nâu hoặc lẫn máu, đây có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm, chấn thương, hoặc các vấn đề sức khỏe khác trong hệ thống sinh sản. Lúc này, bạn cần đi khám bác sĩ ngay.

Độ đặc và hóa lỏng:

- Bình thường: Khi vừa xuất tinh, tinh dịch thường hơi sệt, có độ dính nhẹ. Điều đặc biệt là sau khoảng 15-30 phút (tối đa 60 phút) ở nhiệt độ phòng, tinh dịch sẽ tự động hóa lỏng hoàn toàn, trở nên lỏng hơn.

- Bất thường: Nếu tinh dịch quá loãng như nước vo gạo, hoặc ngược lại, quá đặc, vón cục (có các hạt trắng nhỏ như hạt cơm, bóp ra mịn như bột), hoặc không hóa lỏng sau 60 phút, đây có thể là dấu hiệu của tinh trùng yếu, bất thường hoặc các vấn đề khác liên quan đến tuyến tiền liệt.

Mùi:

- Bình thường: Tinh dịch thường có mùi hơi tanh nhẹ, tự nhiên hoặc gần như không mùi.

- Bất thường: Mùi quá nồng, hôi khó chịu, hoặc mùi lạ có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng ở cơ quan sinh dục.

Thể tích:

- Bình thường: Thể tích tinh dịch mỗi lần xuất tinh trung bình khoảng 2-5 ml.

- Bất thường: Nếu lượng tinh dịch quá ít (dưới 1,4 ml) hoặc quá nhiều, cũng có thể là một dấu hiệu cần được kiểm tra kỹ hơn, vì cả hai tình trạng này đều có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Xét nghiệm tinh dịch đồ đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chất lượng tinh trùng và xác định các nguyên nhân gây vô sinh nam. Ảnh minh họa

2. Xét nghiệm tinh dịch đồ: Phương pháp đáng tin cậy nhất

Để có kết quả chính xác và toàn diện nhất về chất lượng tinh trùng, xét nghiệm tinh dịch đồ là "tiêu chuẩn vàng". Tinh trùng sẽ được đánh giá các yếu tố quan trọng dưới kính hiển vi và máy móc chuyên dụng:

- Số lượng tinh trùng: Tổng số tinh trùng trong một lần xuất tinh.

- Mật độ tinh trùng: Số lượng tinh trùng trên mỗi mililít tinh dịch.

- Tỷ lệ tinh trùng di động: Phần trăm tinh trùng có khả năng di chuyển và bơi về phía trước. Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng cho quá trình thụ tinh.

- Hình thái tinh trùng: Phần trăm tinh trùng có hình dạng bình thường (đầu, thân, đuôi). Tinh trùng bất thường về hình thái có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh.

- Tỷ lệ tinh trùng sống: Phần trăm tinh trùng còn sống.

- Độ pH, thời gian hóa lỏng: Các chỉ số khác của tinh dịch.

Lưu ý khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ:

- Bạn cần kiêng xuất tinh từ 2-7 ngày trước khi lấy mẫu để đảm bảo kết quả chính xác nhất. Kiêng quá ít hoặc quá lâu đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng mẫu.

- Nên lấy mẫu tại cơ sở y tế theo hướng dẫn của nhân viên y tế. Nếu lấy mẫu tại nhà, cần đảm bảo mẫu được chuyển đến phòng xét nghiệm trong vòng 30-60 phút và được bảo quản đúng cách (tránh nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp).

3. Dấu hiệu gián tiếp của tinh trùng yếu

Ngoài các biểu hiện trực tiếp của tinh dịch, một số dấu hiệu gián tiếp về sức khỏe tổng thể cũng có thể liên quan đến chất lượng tinh trùng:

- Rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục: Có thể là dấu hiệu của sự mất cân bằng hormone (ví dụ: testosterone thấp), ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng.

- Đau hoặc sưng ở tinh hoàn: Có thể do viêm nhiễm, giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc các vấn đề khác ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng.

- Tóc, râu hoặc lông trên cơ thể thưa thớt: Cũng có thể liên quan đến nồng độ testosterone.

Theo ThS.BS. Nguyễn Duy Khánh - chuyên khoa Nam học BV Hữu nghị Việt Đức, chất lượng tinh trùng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Các yếu tố đầu vào rất quan trọng. Ví dụ như chế độ ăn uống sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ là một trong những yếu tố tiên quyết để duy trì chất lượng tinh trùng khỏe mạnh.

Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về chất lượng tinh trùng của mình hoặc gặp khó khăn trong việc thụ thai sau một thời gian quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa nam học hoặc chuyên khoa hỗ trợ sinh sản để được tư vấn, chỉ định các xét nghiệm cần thiết và đưa ra lời khuyên phù hợp nhất cho tình trạng cá nhân.